Türkiye’deki ekonomik kriz nedeniyle 2023 yılından ‘hasarlı’ çıkan firmalar, 2024 yılının 6 ayında ’ağır hasarlı’ yoluna devam ediyor. Geçtiğimiz yılın tamamında yapan 519 firmaya konkordato başvurusu için geçici mühlet kararı verilirken 2024 yılının ilk altı ayında bu sayı 605’e yükseldi. Reel sektör, çarkların dönmesi için çabaladığı dönemde âdeta çalışarak batma süreci yaşıyor.
Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz, işletmelerin krediye ulaşmakta zorlanması, yüksek maliyet baskısı ve arz ve talepte denge bozukluğu nedeniyle 2023 yılından ‘hasarlı’ çıkan firmalar, 2024 yılının ilk 6 ayında ‘ağır hasarlı’ olarak yollarını devam etmeye çalışıyor. Reel sektör, zorlu finansal koşullarına direnebilmek için Ticaret Mahkemeleri’ne ‘Konkordato’ başvurusu yapıyor. Zorlu ekonomik şartlar karşısında, iflasa gitmemek, işçi çıkarmamak, kamu borçlarını ödemeye devam edebilmek ve ticari faaliyetlerini sürdürerek ayakta kalabilmek isteyen firmalar konkordato başvuruda bulunuyor. 2018 ve 2019’daki ardından Türkiye yeni bir ‘konkordato fırtınası’nın içerisine girdi. 2023 yılının tamamında 519 firmaya geçici mühlet kararı verilirken 2024 yılının ilk altı ayında bu sayı 605’e yükseldi. Özellikle inşaatve tekstil sektöründeki firmalar konkordato ilanı verirken turizm sektöründe beklenen ilginin görülmemesi nedeniyle konkordato sinyalleri alınmaya başladı.
6 ayda bir yıllık başvuru sayısı geçildi
Konkordato davalarıyla ilgilenen Avukat Fatih Kurdoğlu, geçtiğimiz yıla göre 2024 yılının ilk 6 ayında konkordato başvurularında büyük artış yaşandığını vurgulayıp, “2023 yılının konkordato başvurusu sayısını yılın ilk 6 aylık diliminde geçildi ve geçen yılki başvur sayısının yaklaşık 2 katının üzerine çıktı. 2024 yılında büyük çaplı firmalar konkordato başvurusunda bulunmak zorunda kaldılar. Özellikle inşaat sektöründe, tekstil sektöründeki firmalar konkordato başvurularında bulundu. Şimdi yeni tehlike turizmde olacak gibi görünüyor. Yavaş ve beklenenin altında geçtiği için turizm sektöründe bir konkordato furyası başlayacak. Özellikle temmuzun ortasından itibaren turizm firmaları, turizm şirketleri, büyük otellerin konkordato başvurularında bulunacağı ve sayılarının artacağı yönünde bir tespit tespitimiz var. Bunun da başlıca sebepleri özellikle ticari kredilerdeki faizin ciddi anlamda arttırılmasıdır. Firmalar kredi faizlerini maalesef ödeyemez hale geldikleri için nakit akışlarında likiditelerinde ciddi problem yaşamaya başladılar. Türkiye’nin önde gelen firmaları, İzmir‘in önde gelen Ege Bölgesinin önde gelen firmaları bunlar. İnsanlar böyle bir önyargıyla yaklaşan biliyorlar işte firma borçlarını ödemek için bu yola başvuruyor gibi ama çoğu firmada gerçekten iyi niyetli olarak bu yolla tercih ediyor” dedi.
Fatih Kurdoğlu
Konkordato başvurularında patlama bekleniyor
Enerjiye olan zamlar firmaların doğrudan gider kalemlerinde yüzde 40-50 artırdığını aktaran Kurdoğlu, “Enerjiye gelen zamlar sonrasında firmalar zam yapmak durumunda kalıyor. Ama bu kadar yüksek enflasyon kaynaklı fiyat artışı oldu ki firmalar fiyat artırımına gidiyor ancak artık bunları alabilecek bir tüketici kalmadı. Konut satışlarındaki düşüş, araba satışlarındaki düşüş, oteller boş. Enerjideki artış diğer kalemlerdeki artış da bunların yine girdi maliyetlerini arttıracak. Tüketici zaten bu ürünlere ulaşamıyor. İyice bu çıkılmaz bir hal alacak. İkinci 6 ayda özellikle Temmuz ayından sonra konkordato başvurularının çok daha fazla artacağını düşünüyoruz. Türkiye’de bir sıcak para girişi olacağını özellikle turizmden ciddi manada bir gelir elde edileceği düşünülüyordu ama beklenildiği gibi geçmiyor. Yabancı yatırımcılar geliyor, parasını burada bir ay 2 ay değerlendiriyor, yüksek faizle parasını geri alıp çıkıp gidiyor. Biz onların borcunu ödemek zorunda bırakılıyoruz. Âdeta böyle bir tefecilik sistemine dönmüş durumuna geldi” diye konuştu.
İflas ve işçi kıyımını engelliyor
Konkordato kelimesini duyanlar için korkutucu gelse de işletmelerin devamlılığı için faydalı bir yöntem olduğunu aktaran Avukat Fatih Kurdoğlu, “Bu süreçte iflasa gitmemek, işçilerini çıkarmamak, kamu borçlarını ödemeye devam edebilmek ve ticari faaliyetlerini sürdürebilmek, ayakta kalabilmek için konkordato başvuruda bulunuyorlar. Firmalar için sağlıklı bir müessese olduğunu düşünüyoruz. Firma iflas edeceğine, ticari faaliyeti ortadan kalkacağına, işçi çıkarmak zorunda kalacağına, kamu borçlarını ödeyemez hale geleceğine kendisine süre tanınarak borçlarını yapılandırarak ödeme yapmak istiyorlar. İyi niyetli tacirler açısından sağlıklı bir müessese olduğunu düşünüyoruz. İşçi çıkarılmasının önüne geçilmesi, firmaların ticari faaliyetlerini sürdürmeye devam etmeleri, ayakta kalmalarını sağlıyor. Borçluların borçlarını ödeyebilme imkanlarının olması sağlanıyor. Firma iflasa gittiği zaman önce bankalar genelde kredilerin teminatla ipotekle verdikleri için genelde banka alacağını alır, kamu alacağını alır ve geriye kimseye hiçbir şey kalmaz. Konkordato süreciyle alacaklı firmalar da alacağına kavuşması ihtimali yüksek oluyor” ifadelerini kullandı.
Büyük firmalar nakit sorunu yaşıyor
Kredi faizlerin artışlarından tüketiciler çok ciddi problem yaşarken şu anda kobiler, anonim şirketler, büyük çaplı firmalar, banka kredileriyle dönen firmaların nakit sıkıntısını yaşadığını belirten Avukat Fatih Kurdoğlu, şöyle konuştu: “Normal şartlarda krediye ulaşabilmeleri kolay olması gerekirken bu firmalar merkez bankası’nın politikası yüzünden âdeta iş yapmayın durun deniliyor. Bu yüzden firmalarda nakit akışlarını problem yaşıyorlar. Firmalar iş olmamasından kaynaklı veya iş azlığından değil sadece geçmiş dönem ticari kredileriyle ilgili yaşadığı sıkıntılardan dolayı maalesef bu sürece giriyor. Diğer husus da hem faizlerin artırılması arttırılması diğeri de bankalar tarafından ticari kredilerin baskılanması yani firmalara istenilen ticari kredilerin verilmiyor. Mal vatlığı, sermayesi olan firmalar bu sebeplerden kaynaklı olarak nakit akışlarını problem yaşıyorlar. Firmalar, sıcak para problemi yaşadıkları için bir anda ekonomik olarak alt üst oluyor. Ticari firmaların krediye tekrar başvurmalarının kolaylaştırılması gerektiğini düşünüyoruz. Kredi faizlerinin muhakkak düşünülmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
Tefeci faizi ile krediler veriliyor
Merkez Bankası’nın para politikası sonucunda durumun oluştuğunu değinen avukat Kurdoğlu, “İthalatın önünü önüne geçmek için yapılmış bir baskılama ile âdeta firmaların zorunlu olarak iflasa sürükleniyor. Çünkü kredibilitesi çok iyi firmalara da kredi verilmiyor veya çok fahiş oranda tefeci faizi ile krediler veriliyor. Firmalar bankaların kucağına itilmiş hale geliyorlar, firmalar âdeta bankaya çalışıyormuş konumuna geliyorlar. Bunun için de öncelikle para politikacılarının derhal bu duruma bir çare bulmaları gerekiyor. Faizlerin düşürülmesi bankaların tekrar tacirlere kobilere gerekli kredi finansman imkanının sağlanması gerektiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.